هنجاریابی و بررسی ویژگی های روان سنجی پرسش نامه کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت ملیتوس

سابقه و هدف: دیابت ملیتوس بر همه ابعاد زندگی بیماران مبتلا اثر می گذارد. این تاثیرات در سیستم بهداشتی کمتر مورد توجه قرار می گیرد. همچنین، تاکنون نسخه فارسی ابزارهای ارزیابی کیفیت زندگی در این بیماران بررسی نشده است. لذا هدف این مطالعه، هنجاریابی و بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی پرسش نامۀ کیفیت زندگی افراد مبتلا به دیابت ملیتوس بود. مواد و روش ها: از میان کلیۀ بیماران مبتلا به دیابت مراجعه کننده به مراکز بهداشتی – درمانی سطح شهر اصفهان در سال 1386، با استفاده از نمونه گیری تصادفی سهمیه ای، تعداد 120 بیمار براساس معیارهای مورد نظر انتخاب شدند. 120 نفر (که از نظر سن، تأهل، جنس، تحصیلات و شغل با گروه بیمار جور بودند) به عنوان گروه سالم در نظر گرفته شد. پرسش نامۀ ویژگی های جمعیت شناختی، کیفیت زندگی بیماران دیابتی (dqol) و کیفیت زندگی کوتاه شده سازمان بهداشت جهانی (who-qol brief) به دو گروه ارائه شد. یافته ها: میانگین کل کیفیت زندگی افراد مبتلا به دیابت پائین و فقط در دو حیطۀ نگرانی ها این میانگین ها بالا بود (با توجه به نقطه برش). پایائی کل پرسش نامه با استفاده از آلفای کرونباخ 89/0 و پایائی زیر مقیاس های آن به ترتیب بین 84/0-51/0 گزارش شد. همچنین ضرایب همبستگی درونی کلیۀ سؤالات با کل پرسش نامه به جز سؤال 8 از حیطۀ تأثیرات (21/0- = r) مثبت بود. ضریب همبستگی از اجرای هم زمان دو پرسش نامه dqol و who-qol 58/0 و زیرمقیاس های آن به ترتیب63/0، 60/0، 39/0 و 05/0 بود. نمرات خام افراد بیمار بین 37/1 تا 97/3 و گروه سالم بین 18/1 تا 31/3 در نوسان بود و نقطۀ برش با استفاده از تحلیل تمایزات وجدول منحنی راک 06/2 برآورد شد. با استفاده از تحلیل عاملی تائیدی و با استفاده از روش مولفه های اصلی و چرخش واریماکس ابزار نهائی از 6 عامل اساسی برخوردار شد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده، پرسش نامه کیفیت زندگی مزبور از نمرات هنجاری و ویژگی های روانسنجی مناسبی در جامعه پژوهشی برخوردار می باشد و می توان با اطمینان از آن به عنوان یک ابزار معتبر جهت بررسی کیفیت زندگی افراد مبتلا به دیابت در مراکز بهداشتی – درمانی استفاده نمود.